De ideale zwermlokkast?

De aanleiding: ik kwam weer net te laat

Ik werd deze namiddag gebeld door de brandweer van een naburig dorp. Er hing een zwerm op een auto en ze vroegen of ik onmiddellijk wou komen om de zwerm te vangen… Eens ter plaatse stond er een bosje mensen in de verte te staren… de zwerm had net het hazepad gekozen en was vertrokken…

Kan de bijenzwerm dan niet naar mij komen?

Thomas D. Seeley publiceerde in 1989 de resultaten van de ideale zwermlokkast in dit artikel. En Leo Sharashkin, (Editor, Keeping Bees With a Smile) deelde zijn ervaringen op deze pagina. En ook in Frankrijk zijn ze al langer bezig met hun ‘pièges essaims’ zoals je hier en hier en hier kan lezen…

Wil je zwermen vangen, dan moet deze voldoen aan deze criteria:

  • Hoogte boven de grond: ideaal 5 meter, maar 1,5 meter lukt prima
  • inhoud 40 liter, dit komt overeen met een simplex 11-ramer
  • een rond vlieggat van 2 à 3 cm
  • droog en winddicht, bijen houden niet van vocht.
  • gemakkelijk te transporteren
  • goed zichtbaar voor de bijen, maar niet in de volle zon.
zwermlokkast net opgehangen
zwerm lokkast net opgehangen
lokkast voor bijen aan els
lokkast voor bijen aan els
de eerste speurbijen aan de zwermlokkast
speurbijen aan zwermlokkast
En nog een werkster op verkenning
En nog een werkster op verkenning
Lokatie? Check! Voordeur? Check!
Lokatie? Check! Voordeur? Check!

De ideale geur om bijenzwermen te lokken

Het geheim zit hem in de geur.  Het allerbeste wat je kan doen is een oude gebruikte bijenkast hergebruiken als lokkast omdat de binnenkant helemaal geurt naar bijenwas en propolis. De bijen zullen de kast snel vinden. En je weet meteen of het goed zit, want letterlijk enkele seconden na het ophangen, dan zitten de scout-bijen of speurbijen al aan de ingang van de kast, zoals je kan zien op de foto’s hiernaast.

Als je geen gebruikte bijenkast hebt, probeer dan volgende middelen, in volgorde van effectiviteit:

  • een broedraam, liefst zo zwart mogelijk, maar zonder stuifmeel, anders trekt het alleen maar wasmotten aan
  • propolis tinctuur, waarvan je enkele druppels in de kast laat vallen. Propolis tinctuur maak je door propolis af te schrapen van broedbakken en koninginnenroosters en deze op te lossen in alcohol. Na enkele weken is de propolis opgelost in het alcohol en kan je de oplossing door een zift (bijvoorbeeld een koffiefilter) gieten. Wat overblijft in de filter is een mengsel van was, propolis en alle andere stoffen die in een bijenkast zitten. Ik gebruik deze stof ook om uit te smeren rond het vlieggat (vandaar de bruine kleur op de foto’s).
  • citroengras olie (lemongrass etherische olie), wederom enkele druppels in de kast. Blijkbaar komt deze stof overeen met een van de feromonen van een koningin en werkt het aanlokkelijk voor werksters.
  • Koninginnentinctuur:  als je je koninginnen zou vervangen, gooi de oude koninginnen dan niet weg, maar zet ze ook op alcohol. Deze tinctuur werkt fantastisch, maar de koninginnen moeten wel recent gestorven zijn, anders geen feromonen in de alcohol.
  • En natuurlijk vind je in elke imkershop een hele resem aan zwermlokmiddelen die meestal een geheimzinnige naam hebben, zoals imkergeheim enzo… Zeker het proberen waard, maar je zal zelf vaststellen dat de geur van deze lokmiddelen erg lijkt op een combinatie van de hierboven beschreven geurlokmiddelen.

Gebruik in de bijenlokkast gewone ramen. Wanneer de zwerm de lokkast ontdekt heeft, dan kan je de kast ’s avonds meenemen en elders (min 2 km verder) op je bijenstand opstellen. Na drie dagen invliegen hebben alle bijen zich geöriënteerd en kan je de ramen van de lokkast overzetten naar een gewone kast. Kijk hier naar het resultaat van de lokkasten

simplex raam uit zwermlokkast
simplex raam uit zwermlokkast