Meestal begint of eindigt een spreker zo een voordracht bij een imkervereniging die veelal deze titel heeft: ‘Imkeren zonder bijensterfte, mijn bedrijfsmethode‘. De spreker is meestal een ervaren imker, met vele jaartjes slingeren op de teller. En heel verleidelijk om de methode te gebruiken als je zelf al verschillende jaren al je volken verloren hebt. Maar er zit een adder onder het gras.
Geen bijensterfte betekent straffere mijten!
Wanneer de bijenvolken worden behandeld met de verschillende bestrijdingsmiddelen tegen de mijt, volgens de ‘bedrijfsmethode’ van bovenstaande imker, dan sterft hoogstwaarschijnlijk 99,9% van alle mijten in het volk. Maar er zijn er een paar die blijven leven. Laat dat nu net een bende mijten zijn die wel de allerstrafste onder de soort zijn, omdat ze een hele cocktail aan gif hebben overleefd. Bovendien hebben deze mijten duidelijk als reactie dat ze alles op alles moeten zetten om heel snel voort te planten om de soort te redden.
Kortweg, op deze manier creëren we virulente mijten; mijten waarvan de nabestaanden nog lastiger te bestrijden zijn dan de voorouders omdat ze ondertussen ook nog eens resistentie hebben opgebouwd tegen alle middelen die ze overleefd hebben. Het is daardoor voor de volgende generatie bijen (en hun imkers) wederom een pak lastiger om de bijenvolken te doen overleven, omdat de ‘ervaren’ imkers net virulente mijten telen.
Waarom bijensterfte niet slecht is.
Wanneer een bijenvolk sterft, omwille van de virulente mijten en alles wat ze meedragen, tja, dan sterven ook de mijten. Maar dan zijn we er ook meteen vanaf. Alle andere mijten zijn minder virulent. En het zijn net die mijten die we moeten ’telen’. Kefyn Catley waarschuwde ons al in 2012 dat we niet in de val moeten lopen om sterke mijten te telen en dat het een doodlopend straatje is om eindeloos die varroa’s te plagen. Wel opletten dat dit stervende volk de andere bijenkasten niet besmet, zet daarom de bijenkasten uit elkaar.
Bijenvolken die sterven zorgen ervoor dat alleen het best aangepaste genetisch materiaal overleeft. En dat deze bijen dan hopelijk een symbiose kunnen opbouwen met de varroa mijten, dus op hun beurt minder virulent worden omdat hun eigen voortbestaan minder wordt bedreigd door ‘bedrijfsmethoden van ervaren imkers’.
Niet-virulente mijten bestaan al!…
5 jaar geleden druppelde ik in december oxaalzuur op een volk dat ik als zwerm had gevangen. Het had in de zomer geen behandeling gekregen. Er vielen meer dan 3500 mijten op de lade. Het bijenvolk overleefde echter zonder problemen en groeide uit tot een sterk volk in het daaropvolgende voorjaar. Het is pas 4 jaar later dat ik doorhad dat de mijten in dit volk waarschijnlijk minder schadelijk zijn dan de mijten in de andere volken. Want andere volken zouden allang het loodje gelegd hebben bij zo’n mijtendruk. Had ik deze mijten moeten verspreiden over de andere bijenvolken? En zo ja, zouden deze tamme mijten dan gewonnen hebben van de straffere mijten? Oh, wat jammer dat ik dit experiment niet meer kan overdoen.
…Ron Hoskins in Wales heeft ze…
In 1993 stelde Ron vast dat de fertiliteit van zijn zwarte Welshe koninginnen was gedaald. Het kon alleen maar liggen aan de acariciden die hij gebruikte. Dus hij besloot te stoppen met het behandelen. Na eerst enkele winters met hogere wintersterfte, had hij nadien hoegenaamd geen bijensterfte meer. “Super Bees” werden ze genoemd! Achteraf bleek dat de mijten een vriendelijke versie van het Deformed Wing Virus meedroegen, namelijk DWV type B, die veel minder schadelijk was dan het Type A broertje.
Maar ook dichterbij ons zijn er al vaststellingen van mijten die het bijenvolk niet doden:
Op de schitterende bijenblog van Ben Som de Cerff staat een artikel waar de auteur zich afvraagt of 20.000 mijten een record is.
En naar aanleiding van een reactie op een artikel over mijtenval waarin de imker aangeeft “oxaal te verdampen zolang er mijten vallen op de schuifla” antwoordt de bijenteeltleraar hetvolgende:
Dus…
Dus als een ‘ervaren’ imker zich nog eens op de borst klopt omdat zijn ‘bedrijfsmethode’ geen bijensterfte garandeert, vraag hem dan even wie het ooit zal opnemen tegen de straffe mijten die hij aan het telen is.
Ben,
Ik ben het volstrekt eens met jou benadering. Ik heb tot vorig jaar 20-30 volken onder mijn hoede.
Voor het laatst behandeld met mierenzuur in 2008. Vanaf die tijd alleen darrenbroed verminderen.
De volken blijven goed en nauwelijks wintersterfte. Wat mij betreft kan de winterbehandeling ook achterwege blijven. Weg met alle gif.
Koos Eriks
40 jaar imker