Broedaflegger zwermt meteen in zwermlokkast

Omstreeks midden mei maakte ik de eerste broedaflegger. 3 Ramen met vooral gesloten broed én opzittende bijen werden in een drieramer gezet en op mijn thuis stand geplaatst. De drieramer zat behoorlijk vol, zeker naar 10 dagen toen alle broed uitgelopen was.

Zoals elke imker tel ik dan de dagen af:

• +12 dagen: nieuwe koningin wordt geboren
• +17-22 dagen: koningin is bronstig en gaat op bruidsvlucht voor paring met darren
• +22-27 dagen: koningin start met het leggen van eitjes
• + 31: controle om te kijken of koningin aan de leg is

Tot mijn grote verbazing was de koningin nog niet aan de leg. Het was prachtig weer geweest (zonnig, 25°C, weinig of geen wind) dus het was onmogelijk dat de koningin niet bevrucht was.  Ik zag evenwel geen koningin omdat de drieramer echt overbevolkt was door de bijen.

4 dagen later deed ik een tweede controle, maar nog steeds geen eitjes of larfjes te zien.

Maar de dag erop begon – om 1 uur ’s middags- het volkje in de drieramer te zwermen! De drieramer liep helemaal leeg en het volk zwermde in mijn tuin.

Ik vroeg aan mijn zoon om de zwerm te volgen om te kijken aan welke tak die zou gaan hangen. Ik had namelijk een online vergadering (wie niet, het was volop corona-lockdown) die ging starten en ik zou de zwerm wel vangen na mijn vergadering.
De zwerm ging echter helemaal niet aan een tak hangen, maar die vloog recht naar een zwermlokkast die klaarstond naast mijn andere bijenkasten.

Het volk in mijn horizontale simplex kast was na 3 jaar gestorven. Waarom deze kast niet inzetten als lokkast voor een zwerm? Ik had al een kleinere zwermlokkast in mijn tuin hangen, maar misschien vond een zwermend bijenvolk die kast wel ideaal (gelijk heeft die trouwens!). Ik had alle honing uit de kast gehaald om roverij te vermijden.
Een week voor dat zwermpje uit die drieramer zag ik veel scouts bijen die de horizontale simplex kast inspecteerden. Dat heel typische gedrag van binnenvliegen, dan weer buiten vliegen, even oriënteren, dan weer binnengaan… dus niet de typische roverij waarbij de bijen schichtig en snel binnen en buiten vliegen. Ik had dus al het vermoeden dat er een zwerm ergens in aantocht was, maar ik vroeg me toch af waarom die zwerm nu maar niet afkwam!

Dat was dus niet de zwerm die ik verwachtte! Moet ik dit eigenlijk wel een zwerm noemen? Of is dit niet beter een ‘Verhuis‘ of een ‘migratie‘?

Een bijenvolk dat in zijn geheel verhuist, zonder te zwermen, is gekend onder de term ‘absconding‘. Ik had nog nooit gehoord van een aflegger die vertrekt omwille van het feit dat de huidige nestplaats niet voldoet. Dit wil dus zeggen dat de werksters de koningin hebben verhinderd om te starten met het leggen van eitjes en dat de werksters daarom al op voorhand aan het zoeken waren naar een geschikte alternatieve nestgelegenheid.

Dit wil dus ook zeggen dat het waarschijnlijk is dat scoutsbijen al beginnen zoeken naar nieuwe nestplaatsen, nog voor het bijenvolk is afgezwermd, hetgeen logisch is omdat dit de kans op overleving alleen maar verhoogt.